Gluten jest białkiem występującym w czterech podstawowych zbożach: pszenicy, życie, jęczmieniu i owsie. Każde ze zbóż charakteryzuje się nieco innym rodzajem tego białka np. w życie jest to sekalina, a w jęczmieniu - hordeina, ale wszystkie noszą wspólną nazwę glutenu. Dzięki niemu pieczywo ma lepszy smak, jest bardziej puszyste i odporne na wysychanie. Można więc stwierdzić, że jego obecność jest jak najbardziej pożądana. Jednak w pewnych sytuacjach, jego wpływ może być bardzo niebezpieczny i o to właśnie chcemy Ci dziś przekazać.

Czy można zapobiec celiakii?
Celiakia jest chorobą uwarunkowaną genetycznie, ale jej wystąpienie może być związane z niewłaściwą dietą stosowaną w czasie pierwszego roku życia. To co możesz zrobić dla swojego dziecka, to stosować się do wskazówek dotyczących wprowadzania nowych produktów do diety niemowlęcia. Zgodnie z zaleceniami Instytutu Matki i Dziecka przez pierwsze 10 miesięcy życia, dziecko nie powinno mieć kontaktu z glutenem. Dopiero później stopniowo wprowadza się produkty glutenowe. Badania pokazują, że zbyt wczesne podanie tych produktów może wpłynąć na pojawienie się objawów celiakii. Więcej informacji na ten temat wprowadzania nowych produktów do diety niemowlęcia znajdziesz tutaj.

Jak możesz rozpoznać pierwsze objawy celiakii?
Jest kilka objawów charakterystycznych dla dziecka z celiakią są to: wychudzony wygląd, niedobór masy ciała i wzrostu, zmniejszony apetyt, tłuszczowe stolce, wzdęty brzuszek, a także apatia i rozdrażnienie. Objawy te pojawiają się w wyniku nie wchłaniania składników pokarmowych u chorego dziecka. Niestrawione i niewchłonięte tłuszcze są wydalane, zaś niestrawione węglowodany fermentują - powodując rozdęcie brzuszka. Do organizmu dziecka nie dostarczane są w odpowiedniej ilości energia i składniki odżywcze, co powoduje niedobór masy ciała i deficyt wzrostu.

Warto dodać, że celiakia nie jest wyłącznie chorobą małych dzieci. U wszystkich osób, które są jej "nosicielami", pewne sytuacje życiowe mogą wywołać jej objawy. Celiakia może ujawnić się pod wpływem silnego stresu - przed zabiegami operacyjnymi, daleką podróżą, zmianą miejsca zamieszkania, a także przy wystąpieniu przewlekłej infekcji czy zmianie nawyków żywieniowych. Dlatego też celiakia może zostać stwierdzona w wieku dorosłym - nawet w 60 roku życia.

Jaką dietę stosować?
Jeśli celiakia została stwierdzona u niemowlęcia lekarz może zalecić podawanie specjalnego preparatu np. Sinlac, który otrzymywany jest z mąki ryżowej i mączki chlebowca świetojańskiego - produktów naturalnie beglutenowych.
W przypadku dzieci, dorosłych i starszych u których występuje celiakia, polecane jest stosowanie diety bezglutenowej przez całe życie. Poniżej przedstawiono jedynie ogólne zalecenia dietetyczne, gdyż każdy przypadek chorobowy jest inny i wymaga indywidualnego podejścia.

Wiem co jem!
Stosowanie diety beglutenowej w szybkim czasie prowadzi do złagodzenia objawów związanych z celiakią. Przede wszystkim należy wyeliminować produkty zawierające gluten takie jak pszenica, żyto, owies, jęczmień.
Dużą ostrożność należy zachować w przypadku produktów bezglutenowych, do których w celach technologicznych dodano gluten. Wszystkie produkty zawierające w swoim składzie np. emulgatory, stabilizatory, skrobię, mąkę, białko roślinne - mogą w swoim składzie zawierać gluten.

PRODUKTY NIEDOZWOLONE
PRODUKTY ZBOŻOWE
wszystkie gatunki tradycyjnego pieczywa, mąka pszenna i żytnia, kasza manna, kuskus, kasza jęczmienna pęczak i perłowa, otręby pszenne, płatki owsiane, tradycyjne gatunki makaronów, płatki śniadaniowe aromatyzowane słodem, kawa zbożowa, kiełki zbożowe
A także produkty przygotowane z użyciem ww produktów zbożowych - kluski, naleśniki, ciasta, herbatniki, wszystkie słodycze zawierające mąkę pszenną itp.
PRODUKTY MLECZNE
jeżeli nie ma nietolerancji laktozy, to są one dozwolone
MIĘSA
konserwy mięsne, warzywne, rybne, kiełbasy, pasztety, salceson, kaszanka, produkty mięsne w panierkach i zagęszczanych sosach, koncentratach pomidorowych, tłuste gatunki mięsa, drobiu i wędlin: wieprzowina, baranina, gęś, kaczka, węgorz, łosoś, śledź, salcesony
INNE
marcepan, chałwa, figi suszone, chipsy, guma do żucia, puddingi
musztarda, ocet, curry, chilli, papryka, pieprz
alkohole (zwłaszcza piwo, wisky, wódka)
groch, fasola, warzywa kapustne
gruszki i owoce pestkowe
potrawy smażone

PRODUKTY DOZWOLONE
PRODUKTY ZBOŻOWE
specjalne pieczywo bezglutenowe, mąka ziemniaczana, tapioka, mąka kukurydziana, skrobia kukurydziana, chrupki kukurydziane, kaszka kukurydziana, mąka ryżowa, płatki ryżowe, kasza jaglana, mąka gryczana, kasza gryczana

Polecane są wszystkie produkty bezglutenowe (ze znaczkiem przekreślonego kłosa podpisem "produkt bezglutenowy") m.in. pieczywo bezglutenowe, makarony bezglutenowe, ciasteczka i słodycze bezglutenowe. Produkty te można obecnie kupić w wielu sklepach ze "zdrową żywnością", a także w marketach.
PRODUKTY MLECZNE
do ustalenia indywidualnie w zależności od tolerancji
MIĘSO
chude gatunki mięs, wędlin i ryb: cielęcina, królik, indyk, kurczak, dorsz, sandacz, szynka, polędwica
UWAGA!
Do produkcji wędlin może być stosowany dodatek produktów zawierających gluten.
OWOCE I WARZYWA
soja, mąka sojowa
wszystkie rodzaje, poza wymienionymi wyżej
INNE
kisiele z mąki ziemniaczanej
majeranek, koperek, szczypior

Dlaczego przestrzegać diety?
Osoby chore na celiakię i nie przestrzegające diety bezglutenowej, są narażone na rozwój wielu chorób. Dochodzi u nich m.in. do powstania skrzywień  kręgosłupa, osteoporozy, zmian skórnych oraz opóźnionego dojrzewania płciowego.

Wzajemna pomoc
Osoby z celiakią zakładają liczne stowarzyszenia osób chorych w ramach których organizują m.in. wspólne wyjazdy i wycieczki. Obecnie istnieje także wiele stron internetowych poświęconych osobom chorym na celiakię. Mając przyjaciół z podobnymi problemami łatwiej jest znosić trudności związane z chorobą.